Op 14 juni ondertekenden de leiders van de rooms-katholieke, protestantse, orthodoxe, anglicaanse, islamitische, Israëlitische en vrijzinnige gemeenschappen een engagementsverklaring die geweld tegen vrouwen veroordeelt. In het Brussels Café de Fiennes lichtten ze toe hoe ze deze problematiek bespreekbaar willen maken binnen hun geloofsgemeenschap.
Geweld tegen vrouwen is een universeel probleem dat religie en cultuur overstijgt. Amnesty heeft in de strijd tegen dit onrecht de medewerking nodig van zo veel mogelijk – ook invloedrijke – mensen. Religieuze en levensbeschouwelijke leiders die zich openlijk engageren om stappen te ondernemen om het geweld binnen hun gemeenschap in te dijken: het is een doorslaggevend signaal aan de samenleving.
De kerk in het midden
Die kans werd door de spirituele leiders met beide handen gegrepen. Zo verklaarde de protestantse kerk zich bij haar acties voor de vrouwenrechten toe te spitsen op 3 thema’s: geweld tegen vrouwen, economische discriminatie van vrouwen en racisme tegen vrouwen.
De orthodoxe kerk wil dan weer een educatieve strategie opzetten om waakzaamheid te stimuleren tegenover de problematiek (vb. sensibilisering over huiselijk geweld tijdens de godsdienstles) en werken via bezinning, gepast taalgebruik en samenwerking met andere gemeenschappen. John van der Dussen, voorzitter van de protestantse en de evangelische kerken in België, stelde terecht dat religieuze wetten geen rechtvaardiging kunnen zijn voor geweld tegen vrouwen.
De profeet waste zelf zijn sokken
Düzgün Hacer, ondervoorzitter van de moslimexecutieve in België, legde de nadruk op het verschil tussen religie enerzijds en culturele gebruiken anderzijds, waarbij deze laatste in veel islamitische landen de oorzaak zijn van geweld tegen vrouwen. Zij benadrukt dat de twee voornaamste bronnen van de islam, de koran en de lezingen van de profeet, al 1400 jaar een waardige rechtspositie aan de vrouw verlenen. “Iedereen weet dat de profeet zelf zijn sokken waste”, lacht Hacer. “De beste moslimmannen zijn volgens de geschriften zij die hun vrouw het best behandelen”, stelt ze. Dat de rol van de vrouw als (huis)moeder zo hoog gewaardeerd wordt, betekent niet dat de vrouw zich niet mag emanciperen. Daar is Düzgün zelf een voorbeeld van. “De meeste mensen die op mij stemden waren mannen”, lacht ze trots. “Nu kan ik er persoonlijk voor zorgen dat aandacht voor de problematiek van geweld tegen vrouwen binnen de Belgische moslimgemeenschap een concrete zaak wordt.” Er wordt een commissie voor vrouwen opgericht en er is een afspraak met de Vrouwenraad voor overleg.
De Unie van Vrijzinnige Verenigingen klaagt zowel fysiek als psychologisch geweld tegen vrouwen aan, zoals het dwingen van vrouwen in bepaalde maatschappelijke patronen. Sonja Eggerickx, de voorzitster, zal de achterban oproepen om deze campagne van Amnesty te steunen.
Braha Manelevvitsch benadrukt het belang van liefde binnen het huwelijk in de joodse gemeenschap. Geweld tegen vrouwen gaat in tegen het judaïsme, aldus de vrouw. De zinsnede “Hou van je naaste zoals van jezelf” vat volgens haar alle geboden samen. Haar mening is dat de traditionele joodse gebruiken voor de vrouw – zoals de fysieke afstand die de vrouw moet houden van de man tijdens haar menstruatie – in het teken van de waardigheid van de vrouw staan. Het consistorie wil met lessen en conferenties over deze inzichten de campagne van Amnesty ondersteunen.
De voorzitter van het Centraal Comité van de Belgische Anglicaanse kerk ziet pastoraat en verkondiging als peilers in de strijd. Hij wil dat de anglicaanse kerken veilige plaatsen zijn om over dit probleem te praten. Ook de pers roept hij op tot meer aandacht voor deze problematiek.
Wie de klok luidt, mag kerkgangers verwachten
Hoewel alle geloofsgemeenschappen zich al jaren bewust zijn van de problematiek, is er nog veel werk aan de winkel. Dit project begint pas met de ondertekening van de verklaring. Het is nu aan de leiders om de leden van hun gemeenschap te bereiken. “Amnesty en de vrouwenorganisaties zullen zich in de toekomst beroepen op de verklaring. Na een half jaar zal Amnesty opnieuw contact opnemen met de leiders om na te gaan of en hoe ze aan de slag gegaan zijn”, besluit Jan Brocatus, directeur van Amnesty Vlaanderen.
Engagementsverklaring voor leiders en voorgangers van levensbeschouwelijke stromingen
Ik verklaar dat ik de mensenrechten van vrouwen overal ter wereld respecteer. Ik veroordeel alle gewelddaden tegen vrouwen, of ze nu in de publieke of in de privésfeer plaatsvinden. Geweld tegen vrouwen is onacceptabel en moet uitgebannen worden, met de hoogste prioriteit.
Vanuit mijn overtuiging beloof ik mij in te spannen om:
- de mensenrechten van vrouwen te bevorderen
- ondubbelzinnig aan mijn achterban te verklaren dat geweld tegen vrouwen onacceptabel is
- ervoor te zorgen dat ook mijn collega’s zich uitspreken tegen geweld tegen vrouwenorganisaties mij uit te spreken tegen gewoontes en praktijken die geweld tegen vrouwen in stand houden
- daden die geweld tegen vrouwen aanmoedigen of accepteren af te wijzen en tegen te gaan
- gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bevorderen
- educatie over de mensenrechten van vrouwen te ondersteunen
Joke Van Damme 