Op 14 juli sprongen weer duizenden mensen op 22 verschillende Vlaamse locaties in het water van rivieren, waterlopen en meren tijdens een recordeditie van de Big Jump. Met hun plons zetten de deelnemers de vraag naar proper en levend water kracht bij. De Europese actie wordt in Vlaanderen georganiseerd door Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu en GoodPlanet Belgium. In Gent sloegen wij de handen in elkaar met GMF en GoodPlanet, en gaven het voortouw aan Lieven Scheire en Luc De Vos. Hun sprong aan Portus Ganda werd gevolgd door maar liefst 535 anderen, terwijl meer dan 1100 kijklustigen genoten van het schouwspel, de ijsjes en de mooie dames van fanfare Vooruit met de Kuit.
Zuiver water, daar springen wij voor
Met deze campagne willen we het belang van proper en zuiver water aantonen door mensen letterlijk in contact te brengen met het open water. Een actie die tot de verbeelding spreekt, want wie wil er niet graag kunnen zwemmen in de vrije natuur? Af en toe wordt de verbeterde waterkwaliteit wel eens bewierookt en inderdaad, er is een lichte kwaliteitsstijging te merken in de afgelopen twee decennia, maar we zijn er nog lang niet. Bemesting, pesticiden, een verouderd rioleringssysteem, een ontoereikende watertoets, ontbrekende overstromingsgebieden enz. zijn nog steeds grote boosdoeners die voorkomen dat we in 2015 zullen voldoen aan de Europese verplichtingen.
Vlaanderen bij de slechtste leerlingen van de klas
Proper en voldoende oppervlakte- en grondwater, dat is het doel van de Europese Kaderrichtlijn Water (2000). Die Kaderrichtlijn is een van de belangrijkste milieurichtlijnen en stemt het vroegere gefragmenteerde waterbeleid van de lidstaten beter op elkaar af. De lidstaten kwamen overeen om tegen 2015 alle waterlopen in een ‘goede ecologische toestand’ te brengen. Dat gaat verder dan de gekende chemische waterkwaliteitsnormen en omvat ook doelstellingen voor waterfauna, plankton, planten en vissen die in het water hun stek moeten vinden.
De norm wordt helaas door de Vlaamse rivieren en beken nergens gehaald. Slechts een zeer kleine minderheid van alle meetplaatsen heeft een gezond visbestand en nog steeds wordt het afvalwater van 2 op de 10 Vlamingen niet gezuiverd in een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Dat water belandt, al dan niet via de openbare riolering, ongezuiverd in onze grachten, beken en rivieren. Vooral de gemeenten hebben hier nog veel werk voor de boeg. En inzake mestbeleid is de weg in Vlaanderen nog erg lang.
Ook in Gent is er nog veel werk aan de winkel. Sinds 1997 is er een grote verbetering in de zuivering van huishoudelijk afvalwater, van 31% in 1997 naar zelfs 80% in 2008. Maar onderzoek van de VMM toont aan dat er een stagnering is van de Gentse waterkwaliteit op ‘matig verontreinigd’ sinds 2003. De Gentse organisatoren nodigen de stad dan ook uit om te onderzoeken welke maatregelen zij kunnen treffen om daar verandering in te brengen.
Gents Zwin
Natuurpunt Gent, GoodPlanet en GMF zijn ook vragende partij voor meer groene oevers en bescherming van bestaande oevers. Zo vinden we het idee om het unieke zoetwatergetijdengebied te Gentbrugge en Destelbergen, het zogenaamde Gentse Zwin, te baggeren voor de pleziervaart volkomen onnodig en rampzalig voor het bijzondere en verrassende leven op en rond de natuurader (zie diverse artikels in eerdere edities). De overheid is verantwoordelijk voor voldoende ruimte voor rivieren, biodiversiteit en frisgroene oevers. Het plan om dit bloeiende getijdengebied op de schop te nemen zou hier dan ook lijnrecht tegenover staan.
Zuinig omspringen met proper water
Wie spreekt over watervervuiling en watergebruik, kijkt vaak met een beschuldigend oog naar de landbouw en de industrie. Maar het aandeel van de gezinnen is ook aanzienlijk. De huishoudens zijn goed voor 33% van het totale watergebruik. Van het leidingwater nemen de gezinnen zelfs 57% voor hun rekening. Je gebruikt zelf meer water dan je vaak denkt. Gemiddeld gebruikt elke Vlaming bijna 100 liter kraantjeswater per dag.
Zuiver drinkwater is beperkt. Het komt er dus op aan zuinig om te springen met het water uit je kraan en om regenwater optimaal te gebruiken. Een zeer groot deel van ons kraantjeswater spoelen we gewoon door onze wc. Kies dus voor waterzuinige machines (op regenwater) en gebruik regenwater om je kledij en je auto te wassen, je bloemen water te geven, enz.
Wat veel mensen bovendien niet beseffen is dat er heel wat water nodig is om alle producten te maken die we dagelijks gebruiken, vooral voeding. Op www.watervoetafdruk.be lees je bijvoorbeeld dat elke Belg gemiddeld 7400 liter water per dag nodig heeft voor al deze producten. De productie van voedsel en dan vooral vlees neemt heel wat van onze waterconsumptie in beslag. Nog een goede reden dus om mee te doen met donderdag veggiedag en om ook op de andere dagen minder of geen vlees te eten. Onze eigen negatieve milieu-impact moet dringend omlaag.
Op naar 2014
De jumplocatie met het grootste aantal springers was voor het eerst niet Gent, maar wel Kortrijk. Daar gingen 600 mensen het water in, een verschil van 15 springers. Dat scherpt natuurlijk ambitie voor volgend jaar! Heb je nog nooit deelgenomen aan de Big Jump? Houd onze Facebookpagina in de gaten!
Joke Van Damme 