Zonnekever, hemelskoetje, pimpompulleke en pimpaljoentje … Het zijn maar enkele bijnamen voor het lieveheersbeestje. Ze spreken tot de verbeelding bij jong en oud. Volgens velen zijn het geluksbrengers, en ze worden warm aanbevolen als natuurlijke vijand van bladluizen. Toch worden de kleurrijke kevers maar weinig bestudeerd. Je ziet ze zelden opduiken in natuurbeheerplannen of beleidsdocumenten, en enkele soorten belandden op de rode lijst. Gent blijft een echte hotspot voor deze diertjes. Natuurpunt en de stad Gent plaatsen ze dan ook graag op de voorgrond.
Een bijzondere keversoort
Net als wilde bijen leren lieveheersbeestjes ons veel over biodiversiteit. Het is een zeer gevarieerde soortengroep die in verschillende biotopen leeft: van bloemrijke ruigten over houtkanten tot struwelen en akkerranden. België telt een honderdtal soorten, waarvan er een zeventigtal in Vlaanderen en ruim 32 in Gent voorkomen. Zo wemelt het ervan op plaatsen als de UGent-terreinen aan de Sterre of het Citadelpark. In de Bourgoyen-Ossemeersen en de Gentbrugse Meersen vind je typische soorten van natte en ruige gebieden. En over het algemeen zijn ze talrijk in parken, op begraafplaatsen, op (spoorweg)bermen en in allerlei kleine landschapselementen zoals akkerranden en grachten. Twee soorten die op Vlaams niveau bijzondere aandacht vereisen, komen in Gent vrij algemeen voor: het dertienstippelige en het tweestippelige lieveheersbeestje.
Sommige soorten worden gaandeweg zeldzaam omdat ze afhangen van een typische omgeving. De meest talrijke soorten voelen zich goed in diverse vegetaties en hebben een uitgebreid dieet, maar de meeste soorten zijn heel kieskeurig. Zij gaan enkel op zoek naar voedsel in hoge boomkruinen of specifieke struiken, en hebben dus veel hoogwaardige groene ruimte nodig, die weinig versnipperd is. Stadstuinen vormen daarin een essentiële schakel.
Met onze campagne willen we de Gentenaars laten kennismaken met de lieveheersbeestjes. Wil jij deze kever verwelkomen in je eigen tuin? Kom op 26 april naar de officiële aftrap van onze campagne. Je ontdekt er onze gratis brochure en kan je laten verleiden door activiteiten voor jong en oud. Kleed je aan voor onze fotocampagne, of help ons de Gentse soorten te inventariseren. Een brug te ver? Ga dan gewoon aan de slag met onze tuintips. Aan jou de keuze!
Lieveheersbeestjes in je tuin? Enkele tips
– Gebruik geen pesticiden of insecticiden, maar laat de lieveheersbeestjes hun ding doen. Ze zijn de natuurlijke vijanden van heel wat insecten die zich voeden met plantensappen. Zo kan één lieveheersbeestje in zijn leven tot wel 5000 bladluizen eten.
– Geef lieveheersbeestjes (en meteen ook verdwaalde bijen en vlinders) een thuis met een insectenhuisje. Lieveheersbeestjes overwinteren en slapen graag in groepen. Insectenhotels met verschillende compartimenten zijn daarom ideaal!
– Putje winter, en plots vind je een groep lieveheersbeestjes in je huis? Die zijn in diapauze, een soort winterslaap. Als je ze niet stoort en in de lente het raam openzet, vliegen ze gewoon weer weg.
– Beheer je tuin ecologisch. Smetteloze bloemenborders en gemillimeterde gazons hebben geen waarde voor insecten. Laat wat dode holle stengels, vruchten, dennenappels en bladeren liggen als overwinteringsplek voor kevers.
– Zorg voor een bloemenrijke tuin, en kies voor bloemenmengsels met inheemse soorten die aangepast zijn aan de bodemomstandigheden.
– Ook houtkanten zijn een geliefde biotoop. Verkies een levende houtkant boven een steriel hek. Of leg diverse houtkanten aan, bijvoorbeeld rond composthopen, plantenbakken, enzovoort.
– Ontdek de waardplanten. Lieveheersbeestjes vind je overvloedig op netels, distels en alle planten en kruiden waar veel bladluizen op verschijnen. Die vliegen nogal gauw als ‘onkruid’ op de composthoop, maar het loont de moeite om er toch een plaatsje voor te voorzien. In de moestuin is Oost-Indische kers een echte bladluismagneet, en dus favoriet voor lieveheersbeestjes. Ook bepaalde struiken als heggenrank, meidoorn of sleedoorn zijn goede waardplanten. Je vindt veel specifieke soorten in bomen zoals zomereik, linde, wilg en berk, maar ook op naaldbomen als grove den. Kies voor inheemse soorten, want veel bomen worden in de handel geselecteerd op bladluisresistentie. Veel kruiden, planten, struiken en bomen vind je trouwens binnenkort op onze wildeplantenbeurs en in het najaar op onze bomen- en struikenverkoop.
Ook jij bent wetenschapper!
In België zijn alle inheemse lieveheersbeestjes wettelijk beschermd. Ondanks hun populariteit worden ze minder vaak geïnventariseerd dan vlinders en libellen. We weten dus weinig over hun verspreiding en ecologie. Samen met jou brengen we de verschillende soorten in Gent in kaart. En garde dus, met een stevig sleepnet, een paraplu en een potje met watten. Vanaf eind april klik je op gent.waarnemingen.be meteen door naar de projectpagina, waar je je waarneming kan ingeven. Registreren? Nergens voor nodig.
Wil je graag hulp om de lieveheersbeestjes op naam te brengen? Neem eens een kijkje op http://www.stippen.nl. Daar vind je ook een bijzonder handige determinatietabel. Een zoekkaart kan je voor anderhalve euro op de kop tikken aan het onthaal in het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen of via joke@natuurpuntgent.org. En vanaf 26 april ontdek je de meest voorkomende soorten in Gent op http://www.natuurpuntgent.be
Lieveheersbeestjes centraal
Op http://www.natuurpuntgent.be vind je een uitgebreid overzicht van onze voorjaarsactiviteiten in het kader van deze campagne: van de wildeplantenbeurs over de Dag van het Park tot themawandelingen en nog veel meer. De kalender is volop in de maak, dus hou die zeker in het oog!
Klik! Fotocampagne voor kapoentjes
‘Kapoentjes’, dat zijn de kleine, vaak behaarde soorten lieveheersbeestjes. Wij inventariseren niet alleen deze, maar ook jullie kapoentjes. Na de kick-off op 26 april openen we een Facebookpagina voor alle kiekjes van kinderen die verkleed of gegrimeerd op onze activiteiten worden gespot. Ook foto’s die je zelf instuurt krijgen een plaats, en er komt een fotowand in de tentoonstellingsruimte van het bezoekerscentrum. Check onze Facebookpagina en website voor alle info!
Grote bomen- en struikenverkoop
De meeste lieveheersbeestjes vind je in bomen en struikachtige planten. Daarom bieden we jullie tijdens onze jaarlijkse bomen- en struikenverkoop de soorten die bij deze beestjes het populairst zijn. Bestellen kan vanaf september via de Snep! en onze website. 28 oktober wordt de afhaaldag. Noteer die datum alvast in jullie agenda.
Verjaardagsfeestjes met lieveheersbeestjes – vanaf september te boeken
Elk kind droomt van een geslaagd verjaardagsfeestje. Vanaf september bieden we verjaardagsfeestjes aan oor vijf- en zesjarigen rond het thema lieveheersbeestjes. Benieuwd naar het programma? Contacteer edith@natuurpuntgent.org
Joke Van Damme 